Kapitał początkowy dla osób pracujących za granicą

Ustalanie kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w krajach UE/EFTA oraz w krajach, z którymi Polskę łączy dwustronna umowa międzynarodowa o zabezpieczeniu społecznym

Przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rentowych uwzględniane są okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe (art. 8 ustawy emerytalnej).

Od wejścia Polski do Unii Europejskiej Polskę wiążą unijne przepisy prawne stanowiące podstawę koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, m.in. w zakresie emerytur i rent. Dotyczą one państw członkowskich UE oraz państw EFTA. Państwami członkowskimi UE są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Natomiast kraje należące do EFTA to: Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria.

Ponadto Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym z następującymi krajami: Australia, Kanada, Quebec, Korea Południowa, Stany Zjednoczone Ameryki, Macedonia Pólnocna, b. Jugosławia (dotyczy Bośni i Hercegowiny, Serbii i Czarnogóry), Ukraina, Mołdawia, Mongolia, Izrael i Turcja.

Ustalanie kapitału początkowego z zastosowaniem przepisów o koordynacji dotyczy:

• osób zamieszkałych w Polsce, posiadających okresy ubezpieczenia w państwach UE/EFTA,
• osób zamieszkałych w państwach UE/EFTA posiadających polskie okresy ubezpieczenia

oraz

• osób, które - niezależnie od państwa zamieszkania - posiadają oprócz polskich okresów ubezpieczenia również okresy ubezpieczenia przebyte w państwach UE/EFTA albo w państwach, z którymi Polskę łączy umowa międzynarodowa o zabezpieczeniu społecznym.

Kapitał początkowy ustalany jest osobom, które wykazały okresy ubezpieczenia/zamieszkania lub okresy traktowane jak okresy ubezpieczenia w państwach UE/EFTA lub państwach, z którymi Polskę wiążą dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym - na nieco odmiennych zasadach niż w przypadku osób, które wykazały okresy składkowe i nieskładkowe przebyte wyłącznie w Polsce.

Odmienność ta polega na:

1. Uwzględnieniu przy obliczaniu kapitału początkowego zagranicznych okresów ubezpieczenia/zamieszkania albo okresów traktowanych jako okresy ubezpieczenia (krótszych niż rok jeżeli zostały przebyte w państwach UE/EFTA lub Macedonii  Północnej albo krótszych niż 6 miesięcy jeżeli zostały przebyte w Serbii, Czarnogórze, Bośni i Hercegowinie) tak, jakby okresy te zostały przebyte w Polsce. Zasady te wynikają bądź z rozporządzeń Unii Europejskiej bądź z zawartych przez Polskę dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym.
2. Innym sposobie obliczania podstawy wymiaru kapitału początkowego.
3. Wydaniu decyzji przez organ rentowy wyznaczony przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Uwzględnianie przy obliczaniu kapitału początkowego okresów przebytych w państwach członkowskich UE/EFTA oraz państwach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym

Przepisy unijne określiły minimalny okres ubezpieczenia uprawniający do świadczenia emerytalnego lub rentowego z danego kraju, w którym to ubezpieczenie wystąpiło. Okres ten wynosi 1 rok (12 miesięcy). Oznacza to, iż okresy ubezpieczenia/zamieszkania albo traktowane jak okresy ubezpieczenia przebyte w państwie członkowskim UE/EFTA, jeśli wynoszą łącznie rok i więcej - obciążają instytucję właściwą danego państwa.

Natomiast gdy okresy ubezpieczenia/zamieszkania oraz traktowane jak okresy ubezpieczenia w kraju UE/EFTA są krótsze niż 1 rok, a przy tym okresy te nie uzasadniają przyznania prawa do świadczenia przez dane państwo, podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do polskich świadczeń tak jakby okresy te zostały przebyte w Polsce. Okresy te uwzględniane są przy obliczaniu wysokości świadczeń polskich.

Z uwagi na to, iż kapitał początkowy będzie podstawą do obliczenia emerytury, zasada powyższa ma zastosowanie także przy jego ustalaniu, dotyczy jednak tylko okresów przebytych przed 1 stycznia 1999 r.

Okresy ubezpieczenia/zamieszkania albo traktowane jak okresy ubezpieczenia (wynoszące mniej niż 12 miesięcy), przebyte w państwach UE/EFTA są uwzględniane tylko wówczas, gdy zostaną potwierdzone przez właściwą instytucję zagraniczną państwa członkowskiego i pod warunkiem, iż z tytułu tego ubezpieczenia nie przysługuje żadne świadczenie na podstawie wewnętrznych przepisów danego kraju.

O potwierdzenie okresów ubezpieczenia/zamieszkania albo traktowanych jak okresy ubezpieczenia przez właściwą instytucję danego kraju umownego występuje - do właściwej instytucji - wyznaczona przez Prezesa ZUS jednostka organizacyjna ZUS, tj. odpowiedni Wydział Realizujący Umowy Międzynarodowe w wyznaczonym Oddziale ZUS. Zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej przekazywana jest prośba o potwierdzenie okresów ubezpieczenia/zamieszkania zgodnie ze stosowanym przez nią ustawodawstwem (czy ubezpieczony przebył okresy w danym państwie oraz czy z tytułu pozostawania w ubezpieczeniu w tym kraju danej osobie przysługują jakiekolwiek świadczenia). W przypadku gdyby przysługiwały jakiekolwiek świadczenia zagraniczne za te okresy z instytucji państwa członkowskiego UE/EFTA, okresów tych nie uwzględnia się przy ustalaniu kapitału początkowego (także przy ustalaniu emerytury lub renty) choćby były krótsze niż minimalny okres ubezpieczenia.

Ponadto, gdy okresy ubezpieczenia/zamieszkania albo traktowane jak okresy ubezpieczenia przebyte w:

• Serbii, Czarnogórze, Bośni i Hercegowinie są krótsze niż 6 miesięcy
• Macedonii Północnej są krótsze niż 1 rok,

a przy tym okresy te nie uzasadniają przyznania prawa do świadczenia przez wymienione kraje, podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu kapitału początkowego tak jakby okresy te zostały przebyte w Polsce.

Do pozostałych państw, z którymi Polskę wiąże umowa międzynarodowa o zabezpieczeniu społecznym przepisy te nie mają zastosowania.

Okresy traktowane jak okresy ubezpieczenia (zagraniczne okresy nieskładkowe) przebyte w krajach UE/EFTA czy w państwach, z którymi Polskę wiążą dwustronne umowy międzynarodowe nie podlegają ograniczeniu na podstawie przepisów art. 5 ustawy emerytalnej do 1/3 udowodnionych okresów składkowych - tak jak okresy nieskładkowe przebyte w Polsce. Przy obliczaniu kapitału początkowego okresy te liczone są tak jak okresy polskie: składkowe po 1,3 %, a nieskładkowe po 0,7% podstawy wymiaru kapitału początkowego. Przy obliczaniu kapitału początkowego zagraniczne okresy ubezpieczenia/zamieszkania dodawane są do polskich okresów składkowych, a zagraniczne okresy traktowane jak okresy ubezpieczenia (tj. zagraniczne okresy nieskładkowe) dodawane są do polskich okresów nieskładkowych.

Przykład
Pani Joanna urodzona 12 września 1972 r. udowodniła następujące okresy składkowe i nieskładkowe:

w Polsce: 

• od 1. 10.1991 r. do 30.09. 1994 r. okres nieskładkowy (studia licencjackie) - 3 lata
• od 1.10.1994 r. do 30.06.1995 r. okres składkowy (praca) - 9 mies.
• od 10. 10. 1995 r. do 12. 01.1996 r. okres składkowy (praca) - 3 mies. i 4 dni

w Wielkiej Brytanii:

• od 18. 05.1996 do 22.08. 1996 r. okres ubezpieczenia - 3 mies. i 6 dni
• od 14.09.1996 r. do 20.12. 1996 r. okres nieskładkowy - 3 mies. i 7 dni

we Francji: 

• od 20.01.1997 r. do 30.09.1997 r. okres ubezpieczenia - 8 mies. i 12 dni

w Polsce:

• od 8. 02.1998 r. do 31.12.1998 r. (okres składkowy - prowadzenie działalności gospodarczej) 
• 10 mies. i 21 dni.

Podsumowanie okresów przebytych:

w Polsce:

• składkowe: 1 rok, 10 mies. i 25 dni

• nieskładkowe: 3 lata

w Wielkiej Brytanii:

• składkowe: 3 mies. i 6 dni

• nieskładkowe: 3 mies. i 7 dni,

we Francji:

• składkowe: 8 mies. i 12 dni

Łącznie okresy wynoszą:

• składkowe: 2 lata, 10 mies. i 13 dni (w Polsce, Wielkiej Brytanii i Francji)

• nieskładkowe (w Polsce - 3 lata - podlegają ograniczeniu do 1/3 udowodnionych okresów składkowych przebytych w Polsce, tj. ograniczone są do: 7 miesięcy i 18 dni), a zatem okresy nieskładkowe wynoszą:

w Polsce: 7 miesięcy 18 dni oraz w Wielkiej Brytanii: 3 miesiące i 7 dni, tj. razem - 10 miesięcy i 25 dni.

Zarówno instytucja ubezpieczeniowa Wielkiej Brytanii, jak też instytucja ubezpieczeniowa Francji potwierdziła podane wyżej okresy ubezpieczenia. Ponadto instytucja ubezpieczeniowa każdego kraju stwierdziła, iż z tytułu przebytego ubezpieczenia Pani Joanna nie nabyła prawa do żadnego świadczenia.

Wobec powyższego organ rentowy ZUS przy obliczeniu kapitału początkowego Pani Joannie uwzględnił okresy ubezpieczenia przebyte w Wielkiej Brytanii (zarówno okres składkowy jak też nieskładkowy) oraz we Francji.

Zasady ustalania podstawy wymiaru osobom posiadającym zagraniczne okresy ubezpieczenia

Przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których zainteresowany przez cały rok kalendarzowy - liczony od 1 stycznia do 31 grudnia - pozostawał w ubezpieczeniu za granicą w państwie umownym, tj. państwie członkowskim UE/EFTA lub państwie, z którymi Polskę wiążą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Lata te podlegają pominięciu przy określaniu lat, z których ustalana jest podstawa wymiaru kapitału początkowego.

Bez znaczenia dla ustalenia podstawy wymiaru w tym przypadku ma okoliczność czy z tytułu ubezpieczenia w krajach umownych wnioskodawca nabył albo nabędzie prawo do świadczenia z danego kraju.

Podstawę wymiaru ustala się na zasadach określonych w art. 15-17 ustawy, a więc analogicznie jak dla osób, które posiadają wyłącznie okresy ubezpieczenia w Polsce. Dodatkowo stosuje się przepisy (art. 18 ustawy emerytalnej) dotyczące pomijania pełnych lat przebytych w krajach umownych.

Zatem podstawa wymiaru kapitału początkowego dla osoby, która wykazała okresy przebyte w państwach umownych (państwach członkowskich UE/EFTA lub państwach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym) może być ustalona:

1. z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z okresu przed 1 stycznia 1999 r., z pominięciem pełnych lat kalendarzowych przebytych w państwie umownym,
2. z 20 lat kalendarzowych, dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu przypadających przed 1 stycznia 1999 r.,
3. z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu osobie, która nie może udowodnić 10 kolejnych lat ubezpieczenia z powodu: wykazania pełnych lat kalendarzowych ubezpieczenia przebytych w państwach umownych oraz odbywania czynnej służby wojskowej lub pełnienia zastępczej służby wojskowej, korzystania z urlopu wychowawczego lub nauki w szkole wyższej,
4. z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu osobie, która nie może udowodnić 10 kolejnych lat ubezpieczenia z powodu wykazania pełnych lat kalendarzowych przebytych w państwie umownym.

Przykład
Pan Stanisław urodzony w 1955 r. udowodnił następujące okresy ubezpieczenia w Polsce, we Francji i we Włoszech

• 1974 - 1976 - ubezpieczenie w Polsce

• 1977 - 1978 - przerwa w ubezpieczeniu

• 1979 - 1980 - ubezpieczenia we Francji

• 1981 - 1986 - ubezpieczenie w Polsce

• 1987 - 1994 - ubezpieczenie we Włoszech

• 1995 - 1998 - ubezpieczenie w Polsce 

W okresie przypadającym przed 1 stycznia 1999 r. Pan Stanisław nie udowodnił 10 kolejnych lat kalendarzowych ubezpieczenia z uwagi na usytuowanie okresów przebytych w państwach Unii Europejskiej. Podstawa kapitału początkowego zostanie więc ustalona wariantowo z 10 lat kalendarzowych, ale z pominięciem pełnych lat ubezpieczenia za granicą.

• Wariant I 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1981, 1982. 1983, 1984, 1985,
• Wariant II 1975, 1976, 1977, 1978, 1981, 1982. 1983, 1984, 1985, 1986,
• Wariant III 1976, 1977, 1978, 1981, 1982. 1983, 1984, 1985, 1986, 1995,
• Wariant IV 1977, 1978, 1981, 1982. 1983, 1984, 1985, 1986, 1995, 1996,
• Wariant V 1978, 1981, 1982. 1983, 1984, 1985, 1986, 1995, 1996, 1997,
• Wariant VI 1981, 1982. 1983, 1984, 1985, 1986, 1995, 1996, 1997, 1998.

Suma wskaźników zostanie podzielona przez 10 i zostanie wybrany wariant najkorzystniejszy.

Przykład
Pan Robert urodzony w 1955 r. udowodnił następujące okresy ubezpieczenia w Polsce i w USA

• 1978 - 1979 - ubezpieczenie w Polsce
• 1980 - 1995 - ubezpieczenia w USA
• 1996 - 1998 - ubezpieczenie w Polsce

Ponieważ w okresie przypadającym przed 1 stycznia 1999 r. ze względu na ubezpieczenie za granicą w państwie umownym, Pan Robert nie udowodnił 10 kolejnych lat kalendarzowych ubezpieczenia w Polsce (udowodnił 5 lat), podstawa wymiaru kapitału początkowego zostanie ustalona z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu, tj. z lat 1978, 1979, 1996, 1997, 1998, a suma wskaźników podzielona zostanie przez 5.

Przykład
Pani Urszula urodzona 14 kwietnia 1957 r. ma potwierdzone następujące okresy ubezpieczenia:

• 1977-1984 - okres ubezpieczenia w Polsce
• 1985-1987 - okres urlopu wychowawczego
• 1988 - okres ubezpieczenia w Polsce
• 1989-1998 - ubezpieczenie w Hiszpanii

Zainteresowana nie wykazała 10 kolejnych lat kalendarzowych ubezpieczenia w Polsce z uwagi na usytuowanie urlopu wychowawczego i okresu ubezpieczenia w Hiszpanii. Podstawa wymiaru kapitału początkowego ustalona zostanie z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu w Polsce tj. z lat 1977-1984 i 1988 a suma wskaźników zostanie podzielona przez 9.

Wydanie decyzji przez właściwy organ rentowy ZUS

Na podstawie art. 115 ust. 2 w związku z art. 175 ustawy emerytalnej, wyznaczone przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednostki organizacyjne ZUS, tj. Jednostki Realizujące Umowy Międzynarodowe, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania lub miejsce ostatniego zamieszkania w Polsce wydają decyzje dotyczące kapitału początkowego:

• w sprawach osób zamieszkałych w Polsce, które wykazały okresy krótsze niż 1 rok przebyte w państwach UE/EFTA albo w Macedonii Północnej lub krótsze niż 6 miesięcy przebyte w państwach b. Jugosławia (dotyczy Bośni i Hercegowiny, Serbii i Czarnogóry),

• w sprawach osób zamieszkałych w państwie członkowskim UE/EFTA albo w państwie, z którym wiąże Polskę dwustronna umowa międzynarodowa.

Oddziały ZUS właściwe ze względu na miejsce zamieszkania wydają decyzje dotyczące kapitału początkowego:

• w sprawach osób zamieszkałych w Polsce, które przebyły okresy w państwach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy międzynarodowe, bez względu na wymiar okresów zagranicznych.

• w sprawach osób zamieszkałych w Polsce, które wykazały okresy wynoszące 1 rok i dłuższe przebyte w państwach UE/EFTA albo w Macedonii Północnej lub okresy wynoszące co najmniej 6 miesięcy w przypadku państw b. Jugosławii (dotyczy Bośni i Hercegowiny, Serbii i Czarnogóry).

Dokumenty potrzebne do obliczenia kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia/zamieszkania oraz traktowane jako okresy ubezpieczenia przebyte w państwach umownych (państwach członkowskich UE/EFTA lub państwach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym)

Osoby ubiegające się o ustalenie kapitału początkowego, które posiadają okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce przed 1 stycznia 1999 r. i w państwach z którymi wiążą Polskę umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, powinny złożyć takie same formularze i dokumenty jakie wymagane są od osób, które składają wniosek o ustalenie kapitału początkowego z tytułu okresów przebytych wyłącznie w Polsce. Ponadto osoby te powinny dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzających okresy pracy lub ubezpieczenia przebyte w państwach umownych. W razie braku takich dokumentów powinny podać nazwy i adresy pracodawców oraz inne informacje, np. nazwę zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, w której był ubezpieczony wnioskodawca i numer zagranicznego ubezpieczenia.

Osoby, które przebyły okresy ubezpieczenia/zamieszkania lub okresy traktowane jak okresy ubezpieczenia w państwach UE/EFTA powinny dodatkowo dołączyć do wniosku o ustalenie kapitału początkowego formularz unijny: E 207 PL- Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej (należy wypełnić dokładnie i czytelnie punkt 7 tego formularza, podając szczegółową informację o przebytych okresach ubezpieczenia we wszystkich państwach członkowskich UE/EFTA, których ustawodawstwu podlegał wnioskodawca i czytelnie podpisać formularz).

Formularz unijny (druk: E 207  PL) dostępny jest we wszystkich terenowych jednostkach organizacyjnych ZUS. Możliwe jest również pobranie tego formularza ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Osoby, które przebyły okresy ubezpieczenia/zamieszkania lub okresy traktowane jak okresy ubezpieczenia w państwach, z którymi Polskę łączą umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym powinny zagraniczne okresy wykazać na formularzu ZUS Rp-6 (załącznik do wniosku o ustalenie kapitału początkowego).

Gdzie należy przekazać wniosek o ustalenie kapitału początkowego?

1. Osoby zamieszkałe w Polsce posiadające okresy przebyte w Polsce i w państwach członkowskich UE/EFTA lub w państwach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym, powinny złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo złożyć osobiście w najbliższej jednostce organizacyjnej ZUS. Jeżeli oddział ustali, że zainteresowany przebył okresy krótsze niż 1 rok w państwach członkowskich UE/EFTA albo w Macedonii Północnej lub krótsze niż 6 miesięcy w krajach b. Jugosławii, wniosek zostanie przekazany do właściwego Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych.

2. Osoby zamieszkałe w państwach członkowskich UE/EFTA lub w państwie, z którym Polskę łączy dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym, posiadające wyłącznie polskie okresy albo okresy przebyte w Polsce i w państwie członkowskim UE/EFTA lub w kraju, z którym łączą Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym, powinny złożyć wniosek do właściwego Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych.

Wykaz jednostek realizujących umowy międzynarodowe

Okresy ubezpieczenia na terenie Niemiec

Okresy ubezpieczenia przebyte na terenie Niemiec przed 1991 r. podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu kapitału początkowego, tak jakby zaistniały w Polsce, jeżeli ubezpieczony do 31 grudnia 1990 r. przesiedlił się z Niemiec do Polski.

Przy ustalaniu kapitału początkowego osobie, która po 31 grudnia 1990 r. przesiedliła się ponownie do Niemiec, a następnie powróciła do Polski, nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia w Niemczech przebytych do 31 grudnia 1990 r. W takim przypadku zastosowanie mają przepisy unijne, a więc okresy ubezpieczenia w Niemczech wynoszące 1 rok i dłuższe, obciążają stronę niemiecką.

Okresy ubezpieczenia w Niemczech przebyte po 31 grudnia 1990 r. - wynoszące 1 rok i więcej - obciążają stronę niemiecką, bez względu na to, w którym kraju UE/EFTA mieszka ubezpieczony, w tym także jeżeli mieszka w Polsce.

Przykład
Pan Rafał do wniosku o ustalenie kapitału początkowego dołączył m.in. dokumenty potwierdzające następujące okresy:

• od 1.04. do 31.08.1990 r. - okres zatrudnienia w Polsce,
• od 1.09.1990 r. do 31.08.1991 r. - okres zasadniczej służby wojskowej,
• od 1.10. do 31.12.1991 r. - okres ubezpieczenia we Francji,
• od 1.03. do 31.12.1992 r. - okres zatrudnienia w Polsce,
• od 1.01. do 30.09.1993 r. - okres ubezpieczenia w Hiszpanii,
• od 16.03.1995 r. do 31.07.1997 r. - okres ubezpieczenia w Niemczech.

Przy ustalaniu kapitału początkowego uwzględnione zostały okresy:

• zatrudnienia w Polsce - łącznie 1 rok i 3 mies.,
• zasadniczej służby wojskowej - 1rok,
• ubezpieczenia we Francji - 3 mies.,
• ubezpieczenia w Hiszpanii - 9 mies.

Ponieważ przebyte okresy ubezpieczenia za granicą w krajach UE, tj. we Francji i Hiszpanii wynoszące mniej niż 1 rok nie dają uprawnienia do świadczeń z tych krajów, podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu kapitału początkowego.

Natomiast okres ubezpieczenia w Niemczech, wynoszący ponad 1 rok (łącznie 2 lata, 5 mies. i 16 dni), nie będzie uwzględniony przy ustalaniu kapitału początkowego, gdyż przy ustalaniu uprawnień do emerytury za ten okres przysługiwać będzie część emerytury z instytucji ubezpieczeniowej Niemiec.

Kapitał początkowy dla osób mieszkających w innych krajach niż kraje UE/EFTA albo państwach innych niż państwa, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym

Osoby urodzone po 1948 r. mieszkające w innych krajach niż kraje UE/EFTA albo w państwach, z którymi Polskę nie łączy umowa międzynarodowa o zabezpieczeniu społecznym mieszkające np. w Japonii, Mongolii, Indiach, Jordanii, Egipcie, Rosji, Argentynie, Brazylii, Chinach, Iranie, Białorusi, Chile, lub w innych krajach, które przed 1999 r. pracowały w Polsce, prowadziły działalność gospodarczą, samodzielnie wykonywały zawód lub pełniły zawodowo służbę (np. w wojsku, w policji i nie mają ustalonego prawa do emerytury z tytułu służby), będą miały za te okresy ustalony kapitał początkowy. W celu obliczenia kapitału początkowego przez ZUS powinny zgłosić wniosek o jego ustalenie i dołączyć dokumenty. W przyszłości osoby te, po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, mogą wystąpić do ZUS o przyznanie prawa do polskiej emerytury, bez względu na długość przebytego okresu ubezpieczenia lub służby w Polsce.

Wniosek o ustalenie kapitału początkowego osoby zamieszkałe za granicą w w/w państwach powinny przesłać do jednostki ZUS właściwej ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce. Do osób tych zastosowanie mają analogiczne zasady dotyczące składania wniosku i dokumentowania okresów składkowych i nieskładkowych, jak w przypadku osób, które wykazały okresy przebyte wyłącznie w Polsce.

Jakie dokumenty należy złożyć w celu ustalenia kapitału początkowego?

Osoba ubiegająca się o ustalenie kapitału początkowego, która posiada okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce przed 1999 r. i w państwach UE/EFTA lub państwach z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym powinna:

• wypełnić wniosek w sprawie kapitału początkowego (druk EKP),

• dołączyć do tego wniosku:

  • formularz unijny E 207 PL - w przypadku osób, które mają okresy ubezpieczenia w państwach UE/EFTA - Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej (patrz: załącznik 3); wypełnić dokładnie i czytelnie punkt 7 tego formularza, podając szczegółową informację o przebytych okresach ubezpieczenia we wszystkich państwach członkowskich, których ustawodawstwu podlegał i czytelnie podpisać formularz,
  • kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ERP-6) - w przypadku osób, które mają okresy ubezpieczenia w państwach z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym,

  • dołączyć do wniosku kopie posiadanych dokumentów potwierdzających okresy pracy lub ubezpieczenia przebyte za granicą; w razie braku takich dokumentów, podać nazwy i adresy pracodawców oraz inne informacje, np. nazwę zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, w której był ubezpieczony oraz numer zagranicznego ubezpieczenia,

  • oryginalne dowody potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe przebyte w Polsce przed 1999 r.,

  • zaświadczenia lub inne dowody potwierdzające wysokość osiąganego wynagrodzenia w Polsce przed 1999 r., potrzebne do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Formularz wniosku w sprawie kapitału początkowego (druk EKP) oraz formularz unijny (druk E 207 PL) są dostępne nieodpłatnie we wszystkich terenowych jednostkach organizacyjnych ZUS. Możliwe jest również pobranie tych formularzy ze stron internetowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - pod adresem: - www.zus.pl.