Świadczenie honorowe z tytułu skończenia 100 lat życia

Od stycznia 2025 r. obowiązuje ustawa, która reguluje nowe zasady przyznawania i wypłaty świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia [1].

Kto otrzyma świadczenie honorowe z urzędu

Zgodnie z nową ustawą świadczenie honorowe będzie Ci przysługiwało, jeśli:

1. masz obywatelstwo polskie,
2. skończyłeś 100 lat,
3. w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym skończyłeś 100 lat masz prawo do świadczenia wymienionego w ustawie o świadczeniu honorowym, tj.:

• emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, wskazanych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [2];
• renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, renty rodzinnej po renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, którego śmierć nastąpiła po wejściu w życie ustawy, wskutek takiego wypadku, renty rodzinnej po renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach lub z tytułu choroby zawodowej pozostającej w związku ze szczególnymi okolicznościami, którego śmierć nastąpiła po wejściu w życie ustawy, wskutek takiego wypadku lub choroby zawodowej, wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych [3];
• renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej, wskazanych w ustawie o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach [4];
• renty socjalnej, wskazanej w ustawie o rencie socjalnej [5];
• rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, wskazanego w ustawie o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym [6];
• renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej, wskazanych w ustawie o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin [7];
• emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, emerytury w drodze wyjątku, renty z tytułu niezdolności od pracy w drodze wyjątku, renty rodzinnej w drodze wyjątku, wskazanych w ustawie o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego [8];
• świadczenia pieniężnego wskazanego w ustawie o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych [9];
• emerytury wojskowej, wojskowej renty inwalidzkiej lub wojskowej renty rodzinnej, wskazanych w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin [10];
• emerytury policyjnej, policyjnej renty inwalidzkiej lub policyjnej renty rodzinnej, wskazanych w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin [11];
• świadczenia pieniężnego, wskazanego w ustawie o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia [12];
• emerytury rolniczej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty rodzinnej, emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników [13];
• uposażenia sędziego w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, wskazanego w ustawie - Prawo o ustroju sądów powszechnych [14];
• uposażenia sędziego sądów wojskowych w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, wskazanego w ustawie - Prawo o ustroju sądów wojskowych [15];
• uposażenia sędziego Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, wskazanego w ustawie o Sądzie Najwyższym [16];
• uposażenia prokuratora w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, wskazanego w ustawie - Prawo o prokuraturze [17].

WAŻNE!
Jeżeli spełnisz powyższe warunki nie musisz składać wniosku o świadczenie honorowe, otrzymasz to świadczenie z urzędu.

Świadczenie honorowe z urzędu przysługuje Ci od miesiąca, w którym skończyłeś 100 lat.

Decyzję w tej sprawie otrzymasz z właściwego organu emerytalnego lub rentowego (ZUS, KRUS, WBE, ZER MSWiA, BESW lub jednostka organizacyjna wymiaru sprawiedliwości).

Jeśli w chwili skończenia 100 lat będziesz pobierać więcej niż jedno świadczenie emerytalno-rentowe, np. emeryturę i rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, to otrzymasz tylko jedno świadczenie honorowe.

Gdy świadczenia emerytalno-rentowe wypłacają Ci dwa różne organy, to świadczenie honorowe przyzna oraz będzie je wypłacał ZUS.

Kto otrzyma świadczenia honorowe na wniosek

Świadczenie honorowe przyznamy Ci również jeżeli nie masz prawa do świadczeń wymienionych w ustawie o świadczeniu honorowym (patrz jak wyżej) ale:

• masz obywatelstwo polskie,
• skończyłeś 100 lat,
• masz po ukończeniu 16. roku życia ośrodek interesów życiowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 10 lat,
• złożysz wniosek o przyznanie takiego świadczenia.

Świadczenie honorowe będzie Ci przysługiwało od miesiąca, w którym złożysz wniosek, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym skończysz 100 lat.

Decyzje w sprawie świadczenia honorowego wyda ZUS.

Jakie dokumenty trzeba złożyć

Jeżeli nie masz prawa do świadczenia honorowego z urzędu, złóż:

• wniosek o świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia, najlepiej na formularzu ESH.

Jeżeli nie skorzystasz z dedykowanego do tego celu formularza ESH, pamiętaj, że wniosek o świadczenie honorowe musi zawierać:

1. dane osoby, która ubiega się o świadczenie honorowe:
   • imię i nazwisko,
   • datę urodzenia,
   • numer PESEL albo, jeżeli nie nadano tego numeru, serią i numer dowodu osobistego lub serię i numer dokumentu paszportowego,
   • adres miejsca zamieszania,
   • adres miejsca pobytu w Polsce lub ostatniego miejsca zamieszkania w przypadku osoby nieposiadającej adresu zamieszkania,
   • adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres zamieszkania;
2. żądanie wnioskodawcy przyznania prawa do świadczenia honorowego;
3. wskazanie sposobu wypłaty świadczenia honorowego wraz z podaniem danych niezbędnych do jego wypłaty;
4. podpis wnioskodawcy lub jego przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika;
5. oświadczenie o posiadaniu obywatelstwa polskiego i posiadaniu po ukończeniu 16. roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych), o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 10 lat.

WAŻNE!
Oświadczenie to, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.

Kiedy złożyć dokumenty

Jeśli nie masz prawa do świadczenia honorowego z urzędu, złóż wniosek o świadczenie honorowe:

• nie wcześniej niż na 30 dni przed skończeniem 100 lat,
• jak najszybciej – jeżeli już skończyłeś 100 lat.

Świadczenie honorowe przyznamy Ci od miesiąca złożenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym skończysz 100 lat.

Kto może złożyć dokumenty

Wniosek o świadczenie honorowe możesz złożyć sam lub w Twoim imieniu może go złożyć:

• przedstawiciel ustawowy,
• pełnomocnik.

Jaka jest wysokość świadczenia honorowego

Od 1 marca 2025 r. świadczenie honorowe przysługuje Ci w wysokości 6 589,67 zł miesięcznie. Kwota ta będzie corocznie waloryzowana w marcu.

Jeśli do 31 grudnia 2024 r. otrzymywałaś świadczenie honorowe w niższej kwocie, od 1 stycznia 2025 r., podwyższymy Ci to świadczenie do wysokości 6 589,67 zł.

Co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z decyzją

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją w sprawie świadczenia honorowego, masz prawo wniesienia do organu, który wydał decyzję, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek ten złóż do Prezesa ZUS.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy podlega rozpatrzeniu przez działającego z upoważnienia Prezesa ZUS, Dyrektora Oddziału ZUS, w którym wydano kwestionowaną decyzję.

Od decyzji wydanej w drugiej instancji przysługuje Ci skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, którą możesz złożyć pisemnie, zgłosić ustnie do protokołu za pośrednictwem Prezesa ZUS.

Podstawa prawna:

[1] Ustawa z dnia 18 października 2024 r. o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia (Dz. U. z 2024 r. poz. 1674)

[2] art. 3 pkt 1-3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 z późn. zm.)

[3] art. 6 ust. 1 pkt 6 i 8 oraz art. 52 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189 z późn. zm.)

[4] art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 i 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2020 r. poz. 984 z późn. zm.)

[5] ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194 z późn. zm.)

[6] art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1051)

[7] art. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych o raz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1100 z późn. zm.)

[8] art. 12 ust. 1-2 oraz art. 16 ust. 1-2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2039)

[9] art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1820)

[10] art. 2 pkt 1 lit. a-c ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 242 z póżn. zm.)

[11] art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a-c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 1121 z późn. zm)

[12] ustawa z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowa ludzkiego albo mienia (Dz. U. z 2023 r. poz. 658).

[13] art. 18 pkt 1-4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90 z późn. zm.)

[14] art. 100 § 1 i 2 oraz art. 102 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334)

[15] art. 36a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2250)

[16] art. 56 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2024 r. poz. 622)

[17] ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2024 r. poz. 390)