Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością
30 stycznia 2024
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie wspierające
Świadczenie wspierające otrzymasz, jeśli:
- masz skończone 18 lat,
- jesteś obywatelką lub obywatelem Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywasz w Polsce i masz dostęp do rynku pracy,
- mieszkasz w Polsce,
- masz decyzję wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON), w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na poziomie punktów uprawniającym do świadczenia.
Kiedy można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS
Świadczenie wspierające jest wprowadzane w trzech etapach. Harmonogram, zgodnie z którym świadczenie będzie dostępne, wygląda następująco:
- osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
- osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
- osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.
Harmonogram ten nie dotyczy osób z niepełnosprawnością, na które ich opiekunowie 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali z organu gminy świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna. Takie osoby będą mogły ubiegać się o przyznanie świadczenia wspierającego już w 2024 r., jeśli w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia uzyskały co najmniej 70 punktów.
Co trzeba zrobić, aby uzyskać świadczenie wspierające
Aby otrzymać świadczenie wspierające, złóż wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON).
Wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego możesz złożyć dopiero wtedy, gdy decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia wydana przez WZON stanie się ostateczna.
Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stanie się ostateczna po upływie 14 dni od dnia jej doręczenia, jeżeli w tym terminie nie złożysz wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeżeli złożysz taki wniosek, WZON po jego rozpatrzeniu wyda decyzję, która stanie się ostateczna w dniu jej wydania.
Jeśli najpierw złożysz do ZUS wniosek o świadczenie wspierające i nie będziesz mieć decyzji WZON o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, ZUS zgodnie z przepisami pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia.
Dlatego tak ważne jest, żeby zachować właściwą kolejność składania wniosków. Czyli najpierw składasz wniosek do WZON o wydanie decyzji, w której zostanie ustalona liczba punktów określająca poziom potrzeby wsparcia. A dopiero po wydaniu przez WZON takiej decyzji złożysz wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego na podstawie decyzji WZON.
Kiedy ubiegasz się o decyzję z WZON, musisz mieć status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie:
- orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS,
- orzeczenia o inwalidztwie – wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia,
- orzeczenia wydanego przez inny organ (np. KRUS)
Ważne! Samo orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy (np. wydane przez ZUS, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności) nie wystarczy do złożenia wniosku do ZUS o świadczenie wspierające. Musisz mieć decyzję o potrzebie wsparcia wydaną przez WZON.
WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki masz orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.
Kiedy otrzymasz ostateczną decyzję WZON o potrzebie wsparcia, masz 3 miesiące na złożenie do ZUS wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego. Jeśli złożysz do nas wniosek w tym terminie, przyznamy Ci świadczenie , z wyrównaniem od dnia, od którego WZON przyznał uprawniające punkty potrzeby wsparcia. Jeśli złożysz do nas wniosek po tym terminie, przyznamy Ci świadczenie od od miesiąca, w którym złożysz wniosek do ZUS.
Jak złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS
Wniosek możesz złożyć wyłącznie drogą elektroniczną przez:
- Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS
- instrukcja "Jak utworzyć wniosek o świadczenie wspierające (SWN) na PUE ZUS", plik docx 1,4 mb
- instrukcja "Jak sprawdzić szczegóły wniosku o świadczenie wspierające (SWN) na PUE ZUS", plik docx 557 kb
- portal Emp@tia
- bankowość elektroniczną.
Jeżeli złożysz wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie masz profilu na PUE ZUS, wówczas ZUS założy Ci taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie musisz załączać decyzji wydanej przez WZON. Musisz jedynie podać numer takiej decyzji. Ważne jest, żeby podać numer decyzji, w której WZON ustalił liczbę punktów poziomu potrzeby wsparcia, a nie np. numer orzeczenia o niepełnosprawności. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN). System ten prowadzi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).
Czy wniosek o świadczenie wspierające do ZUS może złożyć Twój pełnomocnik
Tak. Nie musisz samodzielnie składać wniosku o świadczenie wspierające. Możesz upoważnić inną osobę do działania w Twoim imieniu.
Pełnomocnik powinien złożyć wniosek ze swojego profilu PUE ZUS, portalu Emp@tia albo przez swoje konto bankowe. Do wniosku powinien załączyć zdjęcie albo skan pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo powinno być własnoręcznie podpisane przez Ciebie. W takiej sytuacji nie musisz mieć własnego profilu na PUE ZUS.
W pełnomocnictwie podaj:
- swoje dane, czyli dane osoby udzielającej pełnomocnictwa (imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL),
- dane pełnomocnika, czyli dane osoby, której udzielasz pełnomocnictwa (imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL),
- zakres pełnomocnictwa w brzmieniu: ”Udzielam pełnomocnictwa do załatwiania spraw w ZUS związanych ze świadczeniem wspierającym”,
- Twój podpis (podpis osoby z niepełnosprawnością),
- swój numer telefonu i numer telefonu Twojego pełnomocnika – te dane ułatwia nam kontakt w Twojej sprawie.
Co jeśli jesteś przedstawicielem ustawowym osoby z niepełnosprawnością
Jeśli jesteś przedstawicielem ustawowym osoby z niepełnosprawnością , np. opiekunem prawnym, dołącz do wniosku orzeczenie sądu o ustanowieniu opiekuna prawnego lub inny dokument potwierdzający uprawnienia do działania w imieniu osoby z niepełnosprawnością.
Jaka będzie wysokość świadczenia wspierającego
Wysokość świadczenia wspierającego obliczana jest jako procent renty socjalnej w zależności od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia:
- 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej,
- 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej,
- 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej,
- 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej,
- 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej,
70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej. Świadczenie wspierające przysługuje w wysokości od 40 do 220 procent aktualnej wysokości renty socjalnej.
Kwota świadczenia wspierającego będzie podwyższana w terminach podwyższenia kwoty renty socjalnej. Zazwyczaj jest to 1 marca każdego roku.
Jak będziemy wypłacać świadczenie wspierające
ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który podasz we wniosku. Będziesz je otrzymywać niezależnie od innych świadczeń, np. renty socjalnej czy 500+ dla osób niesamodzielnych. Świadczenie jest niezależne od innych świadczeń, dlatego możesz pobierać świadczenie wspierające i inne przyznane Ci świadczenie, np. emeryturę, 500+ dla osób niesamodzielnych, rentę socjalną.
Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochód, jest zwolnione z podatku dochodowego i nie może zostać zajęte przez komornika.
Czy osoba uprawniona do świadczenia wspierającego musi zgłaszać się do ubezpieczenia zdrowotnego?
ZUS zgłosi Cię do ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli będziesz mieć prawo do świadczenia wspierającego.
Na wniosek Twój lub osoby upoważnionej do reprezentowania Ciebie zgłosimy do ubezpieczenia zdrowotnego także członków Twojej rodziny. Wniosek ten można złożyć tylko elektronicznie przez PUE ZUS.
Czy można zgłosić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego opiekuna osoby, która pobiera świadczenie wspierające
Osoba, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ponieważ udziela Ci wsparcia, mieszka z Tobą i prowadzi wspólne gospodarstwo, a Ty będziesz pobierać świadczenie wspierające, może zostać zgłoszona przez ZUS do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego.
Osoba, która się Tobą opiekuje, może złożyć wniosek o objęcie ubezpieczeniami wyłącznie elektronicznie przez PUE ZUS.
Czy wniosek o świadczenie wspierające wpływa na świadczenie przysługujące z organu gminy Twojemu opiekunowi
Tak. Jeśli Twój opiekun jest uprawniony do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub do zasiłku dla opiekuna, gmina wstrzyma wypłatę tego świadczenia, jeżeli Ty lub osoba, która Cię reprezentuje, złoży do ZUS wniosek o świadczenie wspierające.
Jeśli okres, za który Twój opiekun pobierał z gminy świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, pokrywa się z okresem, za który ZUS przyzna Ci świadczenie wspierające, to opiekun, który pobrał świadczenie z gminy, musi zwrócić to świadczenie do gminy wraz z odsetkami.
Dlatego we wniosku o świadczenie wspierające możesz wpisać datę, od której chcesz uzyskać prawo do świadczenia, tak aby okresy pobierania obu świadczeń się nie pokrywały.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. 2023 poz. 1429)
