Zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców

1. Zasady ogólne

Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom, w tym zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców, ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia pracownika za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej, podstawę wymiaru zasiłku ustala się z faktycznego okresu zatrudnienia, za pełne miesiące kalendarzowe¹⁾. Do jej obliczenia przyjmuje się wynagrodzenie, tj. przychód, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne, finansowanych ze środków pracownika²⁾.

Od 1 października 2016 r. obowiązują zmienione przepisy dotyczące zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców (patrz szczegółowe wyjaśnienia: Ustalanie podstawy wymiaru składek pracowników delegowanych według zasad obowiązujących od 01.10.2016 r.).

Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym ubezpieczenie chorobowe, nie zawsze przyjmowany jest przychód faktycznie otrzymany przez pracownika, który wykonuje pracę za granicą.

Jeżeli faktyczny przychód pracownika jest wyższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia [3], to przy ustalaniu kwoty, która jest podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przychód pracownika jest pomniejszany o równowartość diet przysługujących z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju [4]. Tak ustalony miesięczny przychód tych osób, który stanowi podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia (w 2017 r. jest to kwota  4.263 zł).

Kwota minimalnej podstawy wymiaru składek jest w każdym przypadku równa pełnej kwocie przeciętnego wynagrodzenia i nie ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do okresu przebywania za granicą, jeżeli pracownik przebywał za granicą tylko przez część miesiąca, ani za okres, za który nie otrzymywał wynagrodzenia, np. w związku z pobieraniem przez część miesiąca zasiłku.

Jeżeli miesięczny przychód pracownika nie przewyższa kwoty przeciętnego wynagrodzenia, to podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika wykonującego pracę za granicą stanowi jego faktyczny przychód (bez pomniejszania o równowartość diet).

Ustalając, czy przychód pracownika jest wyższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, czy nie przewyższa tej kwoty, brany jest pod uwagę łączny przychód pracownika uzyskany w danym miesiącu, a więc zarówno za pracę za granicą, jak i za pracę w Polsce, jeżeli pracownik w tym samym miesiącu wykonywał pracę w Polsce i za granicą.

Trzeba przypomnieć, że przed 1 października 2016 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społecznego tych pracowników stanowił przychód pracownika, pomniejszony w każdym przypadku o równowartość diet przysługujących z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu za granicą.  Pomniejszenie o równowartość diet dotyczyło wszystkich pracowników wykonujących pracę za granicą, a podstawa wymiaru składek nie mogła być w każdym przypadku niższa od przeciętnego wynagrodzenia. Kwota przeciętnego wynagrodzenia ulegała odpowiedniemu zmniejszeniu proporcjonalnie do okresu przebywania za granicą, jeżeli pracownik przebywał za granicą tylko przez część miesiąca.

1. Szczególne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków

Ze względu na specyfikę ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wykonujących pracę za granicą, przyjęte zostały szczególne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków przysługujących tym pracownikom.

Te szczególne zasady oznaczają m. in., że:

• wypłacone pracownikowi w danym miesiącu, łącznie z wynagrodzeniem „podstawowym” za ten miesiąc, składniki wynagrodzenia przysługujące za inny miesiąc (np. wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wypłacone za dwa ostatnie miesiące, podwyżka miesięcznego wynagrodzenia wypłacona z okresem wstecznym) są traktowane tak jak wynagrodzenie za miesiąc, za który jest wypłacone „podstawowe” wynagrodzenie miesięczne,
• składniki przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc (np. kwartał, rok) są traktowane tak jak składniki przysługujące za okresy miesięczne i są uwzględniane łącznie z „podstawowym” wynagrodzeniem  za dany miesiąc,
• nie wyłącza się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłków,
• nie wyłącza się składników wynagrodzenia przysługujących pracownikowi  do określonego terminu,
• nie uzupełnia się wynagrodzenia w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy.

Szczególne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla pracowników delegowanych dotyczą wszystkich przypadków, a więc zarówno takich, gdy miesięczny przychód pracownika przewyższa kwotę przeciętnego wynagrodzenia, jak i takich, gdy miesięczny przychód pracownika kwoty tej nie przewyższa.

Wymienione zasady, z wyjątkiem zasady dotyczącej nieuzupełniania wynagrodzenia, nie są nowe; obowiązywały także przed 1 października 2016 roku.

Składniki wynagrodzenia wypłacone w jednym miesiącu za „dany” miesiąc i za inne miesiące

W związku ze szczególnymi zasadami obowiązującymi przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wykonujących pracę za granicą, przy ustalaniu podstawy wymiaru przysługujących im zasiłków mają  zastosowanie odstępstwa od ogólnych zasad ustalania podstawy wymiaru, m. in.:

• nie stosuje się zasady przyjmowania wynagrodzenia „za okres”, za który to wynagrodzenie zostało wypłacone,
• do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się wszystkie składniki wynagrodzenia wypłacone „w danym miesiącu”.

Dotyczy to przypadków, gdy w jednym miesiącu pracownik otrzymuje wynagrodzenie za różne okresy, tj. wynagrodzenie za bieżący miesiąc i wynagrodzenie za miesiąc lub miesiące wcześniejsze.

Przykład 1

[We wszystkich przykładach dla uproszczenia zostało przyjęte, że dieta za 1 dzień pobytu za granicą wynosi 49 euro oraz kurs euro wynosi 4,30 zł.]

Pracownik, który wykonuje  pracę za granicą ma prawo do wynagrodzenia zasadniczego w stałej miesięcznej kwocie oraz do premii miesięcznej. Wynagrodzenie zasadnicze otrzymuje w terminie do 28-ego dnia każdego miesiąca, a premię miesięczną do 10-ego dnia następnego miesiąca. Pracownik jest zatrudniony od 1 marca 2017 r.  Jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od 1 do 10 lipca 2017 r. Pracownik otrzymał:

• w marcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za marzec 2017 r.,
• w kwietniu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za kwiecień 2017 r. i premię miesięczną za marzec 2017 r.,
• w maju 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za maj 2017 r. i premię miesięczną za kwiecień 2017 r.,
• w czerwcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2017 r. i premię miesięczną za maj 2017 r.,
• w lipcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za lipiec 2017 r. i premię miesięczną za czerwiec 2017 roku. 

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia, które stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres od marca do czerwca 2017 roku. Premię miesięczną, którą pracownik otrzymał  w następnym miesiącu, uwzględnia się jako przychód za miesiąc, w którym pracownik ją otrzymał,  tj.:

• premia za marzec, która została wypłacona w kwietniu jest przychodem za kwiecień,
• premia za kwiecień, która została wypłacona w maju jest przychodem za maj,
• premia za maj, która została  wypłacona w czerwcu jest przychodem za czerwiec.

Premii za czerwiec, którą pracownik otrzymał w lipcu nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, który przysługiwał  od 1 do 10 lipca 2017 roku.

Składniki wynagrodzenia wypłacone za okresy dłuższe niż miesiąc

Zasada, zgodnie z którą do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków przyjmuje się wynagrodzenie wypłacone „w danym miesiącu” dotyczy zarówno miesięcznych składników wynagrodzenia, jak i składników wynagrodzenia przysługujących za okresy dłuższe niż miesiąc. Składników wynagrodzenia, które przysługują za okresy dłuższe niż miesiąc nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku według ogólnych zasad, poprzez ich doliczenie  do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - w proporcji 1/12.

Uwzględnia się je natomiast na zasadach, które dotyczą miesięcznych składników wynagrodzenia, a więc dolicza się je do wynagrodzenia za miesiąc, w którym zostały wypłacone.

Przykład 2

Pracownik, który wykonuje  pracę za granicą, ma prawo do wynagrodzenia zasadniczego w stałej miesięcznej kwocie oraz do premii kwartalnej. Wynagrodzenie zasadnicze pracodawca wypłaca mu do 28-ego dnia każdego miesiąca, a premię kwartalną  do 10-ego dnia pierwszego miesiąca następnego kwartału kalendarzowego.  Pracownik jest zatrudniony od 1 kwietnia  2017 roku. Jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od 1 do 10 września 2017 roku. Pracownik otrzymał:

• w kwietniu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za kwiecień 2017 r.,
• w maju 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za maj 2017 r.,
• w czerwcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2017 r.,
• w lipcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za lipiec 2017 r. oraz premię kwartalną za II kwartał 2017 r.,
• w sierpniu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze za sierpień 2017 r.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie, które stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od kwietnia do sierpnia 2017 roku.  Premię kwartalną, którą pracownik otrzymał  w lipcu 2017 r. uwzględnia się  jako przychód za ten miesiąc.

Wypłata wynagrodzenia za „dany” miesiąc w następnym miesiącu

Jeżeli wynagrodzenie miesięczne pracownik otrzymuje nie w tym samym miesiącu, za który to wynagrodzenie mu przysługuje lecz  w miesiącu następnym, to całość wynagrodzenia, które otrzymał w miesiącu następnym traktuje się jako wynagrodzenie za miesiąc poprzedni. Jeśli pracodawca wypłaca pracownikowi także składniki wynagrodzenia za inny okres oraz za okresy dłuższe niż miesiąc, to dolicza się je do wynagrodzenia za miesiąc poprzedni.

Przykład 3

Pracownik został zatrudniony od 1 czerwca do 31 sierpnia 2017 r. i w tym okresie wykonuje pracę za granicą. Stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w lipcu 2017 roku. Przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w czerwcu 2017 r. wyniósł 0 zł, ponieważ należne pracownikowi wynagrodzenie za czerwiec 2017 r. pracodawca wypłacił w lipcu 2017 roku.

W lipcu 2017 r. pracownik otrzymał za czerwiec 2017 r.:

• wynagrodzenie zasadnicze – 5.031 zł (1.170 euro x 4,30 zł),
• dodatek walutowy – 3.999 zł (930 euro x 4,30 zł).

Przychód, który pracownik otrzymał w lipcu - 9.030 zł (5.031 zł + 3.999 zł), po pomniejszeniu o równowartość diet 6.321 zł (30 x 49 euro x 4,30 zł) był niższy od przeciętnego wynagrodzenia i wynosił - 2.709 zł (9.030 zł – 6.321 zł). Zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika za lipiec 2017 r.  stanowiła kwota 4.263 zł.

Podstawę wymiaru zasiłku, do którego pracownik miał prawo w lipcu 2017 r. stanowiło wynagrodzenie za czerwiec, które pracownik otrzymał w lipcu 2017 r., tj. przychód, który stanowił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w lipcu 2017 r. (4.263 zł), po pomniejszeniu  o kwotę, która odpowiadała 13,71% (584,46 zł). Podstawa wymiaru zasiłku wyniosła 3.678,54 zł (4.263 zł – 584,46 zł).

Przykład 4

Pracownik, który pracuje za granicą otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w stałej miesięcznej kwocie, premię miesięczną oraz premię kwartalną. Wynagrodzenie zasadnicze i premię miesięczną otrzymuje w terminie do 10-ego dnia następnego miesiąca, a premię kwartalną do 10-ego dnia drugiego  miesiąca następnego kwartału kalendarzowego. Pracownik jest zatrudniony od 1 czerwca  2017 r.  Jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od 1 do 10 września 2017 r. Pracownik otrzymał:

• w lipcu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze i premię miesięczną za czerwiec 2017 r.,
• w sierpniu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze i premię miesięczną za lipiec 2017 r. oraz premię kwartalną za II kwartał 2017 r.,
• we wrześniu 2017 r. – wynagrodzenie zasadnicze i premię miesięczną za sierpień 2017 r.

Podstawa wymiaru składek za czerwiec 2017 r. wyniosła 0 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjęte zostanie  wynagrodzenie, które stanowiło  podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od czerwca do sierpnia 2017 roku. Wynagrodzenie zasadnicze i premia miesięczna, które pracownik otrzymał w następnym miesiącu oraz premia kwartalna przyjmuje się jako przychód za miesiące, za które pracownik otrzymał podstawową część wynagrodzenia, tj.:

• wynagrodzenie zasadnicze i premia miesięczna za czerwiec, które zostały  wypłacone w lipcu – są wynagrodzeniem za czerwiec,
• wynagrodzenie zasadnicze,  premia miesięczna za lipiec oraz premia kwartalna za II kwartał, które zostały wypłacone w sierpniu – są wynagrodzeniem za lipiec,
• wynagrodzenie zasadnicze i premia miesięczna za sierpień, które zostały  wypłacone we wrześniu – są wynagrodzeniem za sierpień.

Składniki wynagrodzenia przysługujące do określonego terminu i składniki, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku

Szczególne zasady dotyczące podstawy wymiaru zasiłków, które przysługują pracownikom delegowanym, oznaczają także inne zasady postępowania w przypadku  wypłacenia pracownikowi składników wynagrodzenia, do których zachowuje on prawo w okresie pobierania zasiłków. Inne zasady postępowania dotyczą również składników wynagrodzenia, które przysługują pracownikowi do określonego terminu.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, które przysługują tym pracownikom, uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia,

które są przychodem pracownika, od którego jest naliczana składka na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie chorobowe, bez żadnych wyłączeń.

W przypadku gdy w miesiącu, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku, pracownik otrzymał składniki przychodu, które stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, do których zachowywał prawo za okres pobierania zasiłku np.:

• ekwiwalent za urlop wypoczynkowy,
• koszty zakwaterowania finansowane ze środków pracodawcy,
• dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne finansowane ze środków pracodawcy,

przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się całość wynagrodzenia. Są to więc wszystkie składniki, które stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

Przykład 5

Pracownik zatrudniony od 1 kwietnia 2017 r. , który pracuje  za granicą  3 lipca 2017 r. uległ wypadkowi przy pracy i jest niezdolny do pracy do 30 września 2017 roku.

Na przychód pracownika, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne składają się następujące elementy:

• wynagrodzenie w stałej miesięcznej kwocie: 3.010 zł (700 euro x 4,30 zł),
•  premia miesięczna uznaniowa:
  • w kwietniu: 3.440 zł  (800 euro x 4,30 zł),
  • w maju premia nie została pracownikowi wypłacona,
  • w czerwcu 2017 r. 3.870 zł (900 euro x 4,30 zł),
• finansowane przez pracodawcę koszty wynajęcia mieszkania w kwocie 860 zł miesięcznie  (200 euro x 4,30 zł) – pracownik zachowuje prawo do tego składnika wynagrodzenia za okresy pobierania zasiłków.

Przychód od kwietnia do czerwca 2017 r. przyjmowany do podstawy wymiaru zasiłku wyniósł: 

• kwiecień 2017 r.:

• wynagrodzenie stałe miesięczne 3.010 zł
• premia miesięczna  3.440 zł
• koszty wynajęcia mieszkania 860 zł

Łączny przychód: 3.010 zł + 3.440 zł + 860 zł = 7.310 zł

• równowartość diet  6.321 zł (30 x 49 euro x 4,30 zł)

Podstawa wymiaru składek:

Ponieważ kwota przychodu, po  pomniejszeniu o równowartość diet 989 zł (7.310 zł - 6.321 zł)  była niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawa wymiaru składek za kwiecień 2017 r. wynosiła 4.263 zł.

Wynagrodzenie przyjmowane do podstawy wymiaru zasiłku za kwiecień 2017 r. : 3.678,54 zł [4.263 zł – (4.263 zł x 13,71%)]

• maj 2017 r.

• wynagrodzenie stałe miesięczne 3.010 zł
• koszty wynajęcia mieszkania 860 zł

Łączny przychód: 3.010 zł + 860 zł = 3.870 zł

• równowartość diet  6.531,70 zł (31 x 49 euro x 4,30 zł)

Podstawa wymiaru składek:

Ponieważ kwota przychodu nie przewyższa kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawa wymiaru składek za maj 2017 r. wynosiła 3.870 zł.

Wynagrodzenie przyjmowane do podstawy wymiaru zasiłku za maj 2017 r.: 3.339,42 zł [3.870 zł – (3.870 zł x 13,71%)].

• czerwiec 2017 r.

• wynagrodzenie stałe miesięczne 3.010 zł
• premia miesięczna 3.870 zł
• koszty wynajęcia mieszkania 860 zł

Łączny przychód: 3.010 zł + 3.870 zł + 860 zł = 7.740 zł

• równowartość diet  6.321 zł (30 x 49 euro x 4,30 zł)

Podstawa wymiaru składek:

Ponieważ kwota przychodu, po pomniejszeniu o równowartość diet 1.419 zł (7.740 zł - 6.321 zł) była niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawa wymiaru składek za kwiecień 2017 r. wynosiła 4.263 zł.

Wynagrodzenie przyjmowane do podstawy wymiaru zasiłku za czerwiec 2017 r.: 3.678,54 zł [4.263 zł – (4.263 zł x 13,71%)]

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego wynosiła: 3.565,50 zł [(3.678,54 zł + 3.339,42 zł + 3.678,54 zł) : 3].

Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłków, które przysługują pracownikom delegowanym nie wyłącza się także składników wynagrodzenia, które przysługują pracownikowi do określonego terminu, mimo że zasiłek przysługuje za okres po tym terminie.

Przyjmowanie wynagrodzenia bez uzupełniania

W związku z tym, że od 1 października 2016 r. kwota przeciętnego wynagrodzenia, która stanowi minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wykonujących pracę za granicą, nie ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do dni wykonywania pracy za granicą, wynagrodzenie pracownika przyjmowane do podstawy wymiaru zasiłku nie jest uzupełniane. Dotyczy to sytuacji gdy pracownik z przyczyn usprawiedliwionych nie przepracował wszystkich dni w miesiącu ale przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy albo gdy jego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca zatrudnienia. 

Do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje sie przychód, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po pomniejszeniu o 13,71%, bez uzupełniania. Zasada ta dotyczy także przypadków, w których miesięczny przychód pracownika nie przewyższa kwoty przeciętnego wynagrodzenia.

Przykład 6

Pracownik jest zatrudniony od 7 czerwca do 9 września 2017 r. i pracuje za granicą. Pracownik ma wcześniejszy okres ubezpieczenia chorobowego od 1 kwietnia do 31 maja 2017 roku.

Od 20 do 30 czerwca 2017 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby. Faktyczny przychód za czerwiec 2017 r. (od 7 do 19 czerwca)  po przeliczeniu na PLN wyniósł 3.111,32 zł. Ponieważ nie przewyższył kwoty przeciętnego wynagrodzenia, przychód pracownika nie był pomniejszony o równowartość diet. Wynagrodzenie za czerwiec 2017 r. pracodawca wypłacił pracownikowi w lipcu 2017 roku. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za czerwiec 2017 r. wynosiła ”0”.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, który przysługiwał pracownikowi uwzględnia się przychód za czerwiec, który pracownik otrzymał w lipcu 2017 r., bez uzupełniania, tj. kwotę 3.111,32 zł, po pomniejszeniu o 13,71%. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota 2.684,76 zł.

Przykład 7

Pracownik zatrudniony od 1 listopada 2016 r. pracuje za granicą. Otrzymuje wynagrodzenie zmienne. Był niezdolny do pracy w kwietniu 2017 roku. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowiło miesięczne wynagrodzenie, które pracownik otrzymał za okres od listopada 2016 r. do marca 2017 roku. W listopadzie 2016 r. pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych. Wynagrodzenie za ten miesiąc zostało przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, ponieważ pracownik przepracował w nim co najmniej połowę obowiązującego czasu pracy.

Wynagrodzenie za listopad 2016 r. , które było przyjęte do podstawy wymiaru zasiłku wynosiło 5.100,69 zł:

Przychód - 11.600 zł

Czas pracy pracownika:

• przepracował 17 dni,
• był zobowiązany przepracować 20 dni,
• od 21 do 23 listopada 2016 r. (3 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby.

Równowartość diet: 5.688,90 zł (49 euro x 27 x 4,30 zł)

Podstawa wymiaru składek:

11.600 zł – 5.688,90 zł = 5.911,10 zł

Ponieważ przychód, po pomniejszeniu o równowartość diet (5.911,10 zł) był wyższy od miesięcznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia (w 2016 r. jest to kwota 4.055 zł), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za listopad 2016 r. stanowiła kwota 5.911,10 zł.

Wynagrodzenie za listopad 2016 r. , które  zostało przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku:

5.100,69 zł [5.911,10 zł – (5.911,10 zł x 13,71%)].

Wykonywanie przez część miesiąca pracy w kraju, a przez część za granicą

Jeżeli pracownik przez część miesiąca pracował w Polsce, a przez część za granicą, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jego wynagrodzenie sumuje się. Ustala się następnie, czy faktyczny przychód w tym miesiącu przekracza kwotę przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli kwota przychodu (łącznego z tytułu pracy w kraju i za granicą), przewyższa kwotę przeciętnego wynagrodzenia, łączny przychód pracownika pomniejsza się o równowartość diet. Jeśli tak ustalona kwota jest wyższa od pełnej miesięcznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, stanowi kwota przychodu po pomniejszeniu o równowartość diet. Natomiast jeśli kwota ta nie przewyższa pełnej miesięcznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia.

Z tych względów, w przypadku gdy pracownik przez część miesiąca pracuje w Polsce, a przez część miesiąca za granicą, nie ma możliwości zastosowania zasady uzupełniania – ani części  wynagrodzenia otrzymanego za pracę w kraju, ani części  wynagrodzenia otrzymanego za pracę za granicą.

Przykład 8

Pracownik  od 1 do 15 maja 2017 r. pracuje w Polsce (w tym czasie miał 2 dni nieobecności usprawiedliwionej). Od 16 maja 2017 r. był delegowany do pracy za granicą. Z tytułu wykonywania pracy za granicą otrzymał wynagrodzenie za 2 dni pracy (16 i 17 maja 2017 r.). Od 18 maja do 15 czerwca 2017 r. pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, który przysługiwał pracownikowi od 18 maja do 15 czerwca 2017 r. stanowiła suma wynagrodzenia, które pracownik otrzymał od 1 do 15 maja 2017 r. z tytułu pracy w Polsce oraz  od 16 do 17 maja 2017 r. z tytułu pracy za granicą, , tj. przychód, który był podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za maj 2017 r., po pomniejszeniu o 13,71%, bez uzupełniania.

1. Gwarancja minimalnej podstawy wymiaru zasiłków

Gwarancją minimalnej podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa dla pracowników oddelegowanych do pracy za granicę jest, odpowiednia do wymiaru czasu pracy, kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. W 2017 r., z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, podstawa wymiaru zasiłków nie może być niższa od kwoty 1.725,80 zł (2.000 zł, po pomniejszeniu o 13,71%).

1. Zasady postępowania i wypełniania zaświadczenia płatnika składek ZUS Z-3

Przedstawione zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla pracowników, którzy wykonują pracę za granicą u polskich pracodawców, stosuje się  do przychodów otrzymanych przez pracownika od 1 października 2016 roku.

Nowe zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków, które przysługują tym pracownikom mają wpływ na sposób, w jaki płatnicy mają wypełniać i składać zaświadczenia płatnika składek na druku ZUS Z-3. Przychody, które pracownik uzyskuje za pracę za granicą, płatnik składek wykazuje w pkt. 11 w kolumnie 8 –  jako zmienne składniki wynagrodzenia uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania.

Ważne:

Płatnik składek zaznacza, że zaświadczenie dotyczy pracownika, który pracuje za granicą.

Podstawa prawna:

1) Art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368)
2) Art. 3. pkt. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368)
3) Przeciętne wynagrodzenie – to prognozowane przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.)
4) § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U z 2015 r. poz. 2236, z późn. zm.)