Zmiany w przyznawaniu świadczeń pracownikom jednostek Krajowej Administracji Skarbowej od 1 marca 2017 r.

Od 1 marca 2017 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące pracowników jednostek organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej (KAS):

• od 2 grudnia 2016 r. izba skarbowa stała się izbą administracji skarbowej,
• następnie od 1 marca 2017 r. izba administracji skarbowej połączyła się z izbą celną i urzędem kontroli skarbowej (które miały siedzibę w tym samym województwie) i wstąpiła w ich prawa i obowiązki - stała się ich następcą prawnym.

I. Pracownicy jednostek KAS, którzy byli Funkcjonariuszami Służby Celnej

Funkcjonariusze Służby Celnej, którzy do 31 maja 2017 r. otrzymali propozycję zatrudnienia, a następnie w terminie 14 dni od jej otrzymania złożyli oświadczenie o jej przyjęciu, stali się pracownikami jednostek organizacyjnych KAS.

Data zmiany statusu z funkcjonariusza na pracownika nie jest ustalona ustawowo. Data określana jest indywidualnie w propozycji zatrudnienia, osobno dla każdego funkcjonariusza.  Jednak nie może być późniejsza niż 31 sierpnia 2017 roku.

Od daty zmiany statusu z funkcjonariusza Służby Celnej na pracownika, do ubezpieczonego mają zastosowanie przepisy art. 92 Kodeksu pracy oraz ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372 z późn. zm.).

     1. Prawo do świadczeń

          1.1. Wynagrodzenie za czas choroby

Okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby wynikający z art. 92 Kodeksu pracy, powinien być w 2017 r. liczony od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej po zmianie statusu z funkcjonariusza na pracownika.

Przy ustalaniu okresu wypłaty wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 Kodeksu pracy nie jest uwzględniane uposażenie chorobowe wypłacone funkcjonariuszowi Służby Celnej przez zmianą statusu na pracownika.

          1.2. Zasiłek chorobowy

Funkcjonariusze Służby Celnej nie byli objęci ubezpieczeniem chorobowym, tylko ubezpieczeniem wypadkowym i nie przysługiwało im prawo do zasiłku chorobowego.

Na podstawie przepisów ustawa z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. poz. 396 z późn. zm.), jeżeli niezdolność do pracy funkcjonariusza Służby Celnej, który stał się pracownikiem powstała w ciągu 30 dni od zmiany statusu, przysługuje mu zasiłek chorobowy albo wynagrodzenie za czas choroby. Prawo do świadczeń z tytułu choroby (wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłku chorobowego) przysługuje mu bowiem od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego (bez okresu wyczekiwania).

Jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby powstała przed zmianą statusu z funkcjonariusza na pracownika i trwa nieprzerwanie po tej zmianie, prawo do zasiłku chorobowego lub wynagrodzenia za czas choroby przysługuje pracownikowi od dnia zmiany statusu.

Okresu pobierania uposażenia chorobowego przed zmianą statusu z funkcjonariusza na pracownika nie wlicza się do okresu zasiłkowego  (182 lub 270 dni), tj. maksymalnego okresu, przez który pracownikowi przysługują świadczenia z tytułu choroby.

          1.3. Zasiłek opiekuńczy

Okres pobierania w 2017 r. przez funkcjonariusza Służby Celnej uposażenia chorobowego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad członkami rodziny jest wliczany do okresu, przez który po zmianie statusu przysługuje zasiłek opiekuńczy. Przyjęcie takiego rozwiązania wynika z faktu, że obydwa świadczenia (uposażenie chorobowe z tytułu konieczności sprawowania opieki nad członkami rodziny i zasiłek opiekuńczy) mają jednakowy charakter prawny:

• są przyznawane z tytułu konieczności sprawowania opieki nad członkami rodziny oraz
• przysługują przez taki sam okres.

          1.4. Zasiłek macierzyński

Funkcjonariuszowi Służby Celnej, który stał się pracownikiem jednostki KAS przysługuje zasiłek macierzyński.

Jeżeli w dniu zmiany statusu z funkcjonariusza na pracownika, a więc w dniu objęcia ubezpieczeniem chorobowym, osoby takie przebywały na:

• urlopie macierzyńskim,
• urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopie rodzicielskim albo
• urlopie ojcowskim,

zasiłek macierzyński przysługuje im od dnia, w którym stały się pracownikami.

W takim przypadku, przy ustalaniu maksymalnego okresu, przez który zasiłek macierzyński przysługuje, powinien być uwzględniony okres:

• urlopu macierzyńskiego,
• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopu rodzicielskiego
• urlopu ojcowskiego,

który został wykorzystany przed zmianą statusu z funkcjonariusza na pracownika, za który otrzymywali uposażenie.

Pracownikowi, który jako funkcjonariusz złożył wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, przed upływem 21 dni po porodzie i po zmianie statusu na pracownika zrezygnował z minimum 26 tygodni tego urlopu, przysługuje jednorazowe wyrównanie wypłaconego zasiłku macierzyńskiego, do wysokości 100% podstawy wymiaru.

Jednorazowe wyrównanie zasiłku macierzyńskiego powinno obejmować także okres pobierania przez funkcjonariusza uposażenia za okres:

• urlopu  macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopu rodzicielskiego,

wykorzystanych przed zmianą statusu z funkcjonariusza na pracownika.

     2. Podstawa wymiaru zasiłków

Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących byłym funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy stali się pracownikami jednostki KAS ustala się wyłącznie na podstawie wynagrodzenia otrzymanego w okresie zatrudnienia. Nie uwzględnia się uposażenia, które pracownik uzyskał w okresie pełnienia służby, bo okres ten nie jest okresem podlegania  ubezpieczeniu chorobowemu.

II. Podstawa wymiaru zasiłków dla pracowników jednostek KAS

Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom dotychczasowych jednostek, którzy stali się pracownikami jednostek KAS, ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia, które uzyskali w poprzedniej i w obecnej jednostce.

     1. Dodatek skarbowy i dodatek kontrolerski, a podstawa wymiaru zasiłków

Przed 1 marca 2017 r. pracownikom zatrudnionym w dotychczasowych jednostkach, tj.: 

• inspektorom kontroli skarbowej oraz pracownikom jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej – przysługiwał dodatek skarbowy,
• pracownikom podległym ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, wykonującym kontrolę podatkową oraz kontrolę, o której mowa w art. 5 ust. 1c ustawy o urzędach i izbach skarbowych – przysługiwał dodatek kontrolerski.

W związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o KAS”, z dniem 1 marca 2017 r. zlikwidowany został dodatek skarbowy. Likwidacji uległo również m.in. stanowisko inspektora kontroli skarbowej.

Przepisy ustawy o KAS wprowadziły nowy rodzaj dodatku do wynagrodzenia –  dodatek kontrolerski. Dodatek kontrolerski przysługuje:

• osobie zatrudnionej w jednostce organizacyjnej KAS za wykonywanie czynności określonych w ustawie (czynności kontrolne, operacyjno-rozpoznawcze i audyt) – w wysokości do 50% wynagrodzenia zasadniczego oraz
• kierownikowi komórki organizacyjnej wykonującej kontrolę, audyt lub czynności określone w ustawie, który dokonuje osobiście czynności w tym zakresie, w wymiarze co najmniej 20% czasu pracy – w wysokości do 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Pracownikom podległym ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, wykonującym kontrolę, którym przysługiwał dodatek kontrolerski, może być przyznany dodatek kontrolerski przysługujący na podstawie przepisów ustawy o KAS.

Czy dodatek skarbowy jest uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku od 1 marca 2017 r.?

Dodatek skarbowy przysługujący inspektorom kontroli skarbowej przed 1 marca 2017 r.  należy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków traktować jako składnik wynagrodzenia włączony do innego składnika wynagrodzenia (do wynagrodzenia zasadniczego lub innych składników wynagrodzenia).

Dodatek skarbowy przysługujący pracownikom, którzy nie byli inspektorami należy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków potraktować jako składnik wynagrodzenia, który został zamieniony na inny składnik wynagrodzenia, tj. na dodatek kontrolerski.

Dodatek skarbowy przysługujący przed 1 marca 2017 r. nie powinien być więc traktowany jako składnik wynagrodzenia przysługujący pracownikowi do określonego terminu, o którym mowa w art. 41 ust. 2 i 3 ustawy zasiłkowej. Należy go zatem uwzględniać przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków, także za okres niezdolności do pracy, który przypada  po 28 lutego 2017 roku.

Czy dodatek kontrolerski wypłacany przed 1 marca 2017 r. jest uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku po tej dacie?

Dodatek kontrolerski wypłacany przed 1 marca 2017 r. oraz dodatek kontrolerski, który  przysługuje na podstawie przepisów ustawy o KAS, spełniają taką samą rolę. Przyznawane są za wykonywanie czynności kontrolnych.

Zatem, dodatek kontrolerski przysługujący przed 1 marca 2017 r. pracownikom podległym ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, należy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków potraktować jako składnik wynagrodzenia, który został zamieniony na inny składnik wynagrodzenia (na dodatek kontrolerski, który przysługuje na podstawie przepisów ustawy o KAS). To oznacza, że uwzględnia się go w podstawie wymiaru zasiłków, także za okres niezdolności do pracy, który przypada po 28 lutego 2017 roku.

Na jakich zasadach dodatek kontrolerski wypłacany od 1 marca 2017 r. jest przyjmowany do podstawy wymiaru zasiłku?

Dodatku kontrolerskiego przysługującego na podstawie przepisów ustawy o KAS pracodawca nie wypłaca za okres nieobecności w pracy dłuższej niż 30 kolejnych dni kalendarzowych, z innych przyczyn niż urlop wypoczynkowy.

Gdy nieprzerwana niezdolność do pracy trwa do 30 dni

Dodatku kontrolerskiego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku, jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy nie przekracza 30 dni, gdyż pracownik zachowuje do niego prawo w okresie tej niezdolności.

Przykład 1:

Pracownikowi jednostki organizacyjnej kontroli skarbowej (np. IS), który nie był inspektorem kontroli skarbowej, przysługiwał do 28 lutego 2017 r. dodatek skarbowy za wykonywanie czynności kontrolnych. Od 1 marca 2017 r. przysługuje mu dodatek kontrolerski. Pracownik był nieobecny w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku lat pięciu, od 4 do 15 maja 2017 roku.

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego za ten okres stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie od maja 2016 r. do kwietnia 2017 roku. Ponieważ nieobecność w pracy pracownika trwała krócej niż 30 kolejnych dni, w podstawie wymiaru zasiłku nie uwzględnia się dodatku skarbowego wypłaconego za okres od 1 maja 2016 r. do 28 lutego 2017 r. ani dodatku kontrolerskiego wypłaconego za okres od 1 marca 2017 r. do 30 kwietnia 2017 r. Dodatek kontrolerski został bowiem wypłacony pracownikowi za okres tego zasiłku.

Gdy nieprzerwana niezdolność do pracy trwa ponad 30 dni

Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy pracownika wynosi ponad 30 dni, dodatku kontrolerskiego:

nie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku za okres pierwszych 30 dni nieprzerwanej niezdolności do pracy,

przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku, który przysługuje od trzydziestego pierwszego dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Przykład 2:

Pracownicy będącej inspektorem kontroli skarbowej (np. UKS), do 28 lutego 2017 r. przysługiwał dodatek skarbowy. Od 1 marca 2017 r., po likwidacji stanowiska inspektora kontroli skarbowej, pracownica za wykonywanie czynności kontrolnych otrzymuje dodatek kontrolerski. Pracownica w dniu 1 kwietnia 2017 r. urodziła dziecko i od tego dnia przebywa na urlopie macierzyńskim oraz pobiera zasiłek macierzyński.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego jej za okres od 1 kwietnia 2017 r. stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od kwietnia 2016 r. do marca 2017 r.

Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego za okres od 1 kwietnia 2017 r. do 30 kwietnia 2017 r. nie uwzględnia się dodatku skarbowego wypłaconego jej za okres od 1 kwietnia 2016 r. do 28 lutego 2017 r. ani dodatku kontrolerskiego wypłaconego za okres od 1 marca 2017 r. do 31 marca 2017 r. Dodatki te uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego za okres od 1 maja 2017 r. do 18 sierpnia 2018 roku. 

     2. Dodatek orzeczniczy, a podstawa wymiaru zasiłków

Ustawa o KAS wprowadziła dodatek orzeczniczy, który przysługuje w wysokości do 50% wynagrodzenia zasadniczego osoby zatrudnionej w jednostce organizacyjnej KAS na stanowisku radcy skarbowego za wykonywanie czynności orzeczniczych organu, o których mowa w art. 13 § 2c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Dodatek orzeczniczy powinien być uwzględniony w podstawie wymiaru zasiłków, na ogólnych zasadach.

Dodatku orzeczniczego nie wypłaca się za okres nieobecności w pracy, dłuższej niż 30 kolejnych dni kalendarzowych, z innych przyczyn niż urlop wypoczynkowy.

Z zasad wypłaty dodatku orzeczniczego wynika, że nie uwzględnia się go w podstawie wymiaru zasiłku, jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy nie jest dłuższa niż 30 dni, a także w podstawie wymiaru zasiłku, który przysługuje za okres pierwszych 30 dni nieprzerwanej niezdolności do pracy, której okres przekracza 30 kolejnych dni.

Dodatek orzeczniczy powinien być natomiast przyjmowany do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku, który przysługuje od trzydziestego pierwszego dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947, z późn. zm.)
• ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1948, z późn. zm.)
• art. 231 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm.)
• ustawa z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. poz. 396 z późn. zm.)
• ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 720, z późn. zm.)