Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2022 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą ustalają podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości uzależnionej od formy opodatkowania uzyskiwanych z tej działalności przychodów/ dochodów.

Przedsiębiorcy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, mają obowiązek ustalić roczną podstawę wymiaru oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Jak ustalić roczną podstawę i składkę na ubezpieczenie zdrowotne – przy formie opodatkowania na zasadach ogólnych

Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalasz za rok składkowy, który trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego.

Roczną podstawę wymiaru stanowi dochód z działalności gospodarczej, ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu ustawy o PIT).

Odliczasz od tego kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Jak ustalić roczny dochód

Przy ustalaniu rocznego dochodu nie uwzględniasz:

• przychodów, które  nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w szerokim rozumieniu, czyli na podstawie ustawy o PIT i odrębnych przepisów, np. rozporządzeń o zaniechaniu poboru podatku,

Wyjątek!
​​​​​​​Te przychody uwzględniasz:

• przychody zwolnione z podatku PIT w ramach ulgi: PIT zero na powrót, PIT zero dla rodzin 4+, PIT zero dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT),
• przychody z działalności gospodarczej prowadzonej w specjalnej strefie ekonomicznej oraz z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie o wspieraniu nowych inwestycji i uzyskane na terenie określonym w tej decyzji (art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b ustawy o PIT),

• przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia działalności na podstawie prawa przedsiębiorców, jak też poniesionych w tym okresie kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o PIT,
• przychodów za miesiące, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej na podstawie (art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej). Nie uwzględniasz też kosztów uzyskania przychodów oraz składek na ubezpieczenia społeczne za te miesiące.

Przy ustalaniu dochodu uwzględniasz szczególne zasady ustalania dochodu w podatku o PIT, o których mowa w art. 24 ust. 1–2b ustawy o PIT, tj. różnice remanentowe. Za rok 2022 nie zwiększasz dochodu, jeżeli remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego. 

• jeśli uzyskałeś przychody w związku ze zbyciem środków trwałych, które były amortyzowane przed 2022 rokiem, i odpisy amortyzacyjne masz zaliczone do kosztów podatkowych, nie doliczasz ich do dochodu.

Chodzi o przychody z odpłatnego zbycia określonych składników majątku, np. środków trwałych (o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT). Wtedy dochód (ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT – szczególny sposób ustalania dochodu w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku) nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r.

• przy ustalaniu dochodu możesz uwzględnić koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy PIT zaliczone przed 1 stycznia 2022 r. do tych kosztów przy ustalaniu dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 26, art. 30c albo art. 30ca ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Ważne!
Roczna podstawa wymiaru składki ustalona na podstawie dochodu nie może być niższa od minimalnej rocznej podstawy.

Aby ustalić minimalną roczną podstawę wymiaru pomnóż minimalne wynagrodzenie obowiązujące na pierwszy dzień roku składkowego przez liczbę miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalasz swój dochód do rozliczenia rocznego.

W liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie uwzględniasz miesięcy, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9a ustawy zdrowotnej.

Ważne!
Jeśli dotyczy Cię opodatkowanie podatkiem liniowym, to Twoja składka wynosi 4,9% podstawy jej wymiaru. Składka ustalana od podstawy rocznej nie może być niższa niż kwota równa 9% iloczynu liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

Jak ustalić roczną podstawę i składkę na ubezpieczenie zdrowotne przy formie opodatkowania – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Roczną podstawę ustalasz w oparciu o łączną kwotę przychodów z działalności gospodarczej. Odejmujesz od tego opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Nie odliczasz składek opłaconych w miesiącu, w którym przysługiwało Ci zwolnienie ze składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8–9b ustawy zdrowotnej.

Jak ustalić roczny przychód

Gdy ustalasz przychód za dany rok, nie uwzględniasz:

• Przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu  podatkiem dochodowym, z wyjątkiem przychodów zwolnionych z podatku PIT w ramach ulgi: PIT zero na powrót, PIT zero dla rodzin 4+, PIT zero dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT),
• przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia działalności na podstawie prawa przedsiębiorców,
• przychodów za miesiące, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8-9b ustawy zdrowotnej.

Ile wynosi roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla osób opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynosi za 2022 rok:

• 44791,44 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok nie przekroczył 60 tys. zł,

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

• 74652,48 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok był wyższy niż 60 tys. zł i niższy niż 300 tys. zł,

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

• 134374,44 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok przekroczył 300 tys. zł.

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

Ważne!
W liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie uwzględniasz miesięcy, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9b ustawy zdrowotnej.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.), zwana ustawą zdrowotną.
• Ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 807, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265).
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zwana ustawą o PIT.
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, zwana prawem przedsiębiorców.